Co powinna zawierać strona dostosowana do potrzeb osób niepełnosprawnych?

„Zero wykluczenia” to nowy rządowy program i jednocześnie odpowiedź na potrzeby osób z niepełnosprawnością. Mimo rosnącej świadomości szczególnych potrzeb tych osób, zdarza się, że instytucje publiczne mieszczą się w budynkach, które nie są przystosowane do osób niepełnosprawnych. Jak się okazuje o wykluczeniu można mówić również w sferze on-line. Ministerstwo Cyfryzacji oraz Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju pracują nad ustawą, której nadrzędnym celem jest wprowadzenie zasady „Zero wykluczenia” w obszarze dostępności cyfrowej do serwisów instytucji publicznych.

Wymóg dostosowania stron internetowych do osób niepełnosprawnych

W roku 2012 w życie weszło rozporządzenie określające wymogi jakie muszą spełniać strony internetowe instytucji państwowych. Wytyczne dotyczyły m.in. dostępności względem osób niepełnosprawnych. Serwisy państwowe m.in. ministerstw, jednostek samorządowych czy urzędowych, muszą spełniać standardy WCAG (Web Content Accessibility Guidelines). Mimo upływu lat, nadal ponad połowa instytucji w Polsce nie jest zgodna z tymi normami.

„Zero wykluczenia” jest hasłem przewodnim ustawy dot. dostępności cyfrowej, która właśnie trafia do konsultacji społecznych” - informuje Ministerstwo. Posłowie dążą do pełnego wdrożenia wymogów obowiązujących administrację rządową i samorządową do końca 2020 r. Celem ustawy jest zapewnienie pełnego i swobodnego dostępu do informacji na stronach internetowych m.in. ministerstw, instytucji edukacyjnych czy zdrowotnych. Łatwość w dotarciu do danych ma zostać zagwarantowana niezależnie od stopnia i rodzaju niepełnosprawności użytkownika serwisu, dlatego w tym obszarze żadna grupa społeczna nie może być traktowana inaczej lub gorzej.

Strona internetowa dostosowana dla osób niepełnosprawnych - czyli jaka?

Mówiąc o witrynie dostosowanej pod każdym względem do potrzeb osób niepełnosprawnych, należy mieć na uwadze szerokie spektrum elementów. To kwestia wieloaspektowa ponieważ dotyczy szeregu dysfunkcji z jakimi mogą zmagać się osoby niepełnosprawne. W procesie projektowania tego typu witryny należy mieć na uwadze każdy z tych elementów, a następnie umiejętnie go zaimplementować. Z pewnością jest to zadanie niełatwe, jednak nie niemożliwe – mówi Marcin Wojtoń, Dyrektor ds. sprzedaży w Ideo Sp. z o.o.

Określenie zgodności strony z wymogami stawianymi przez WCAG 2.0 jest możliwe np. poprzez odpowiedni audyt. Stanowi on szczegółową analizę serwisu, która wykonywana jest poprzez dedykowane do tego narzędzia. Szczegółowy raport zawiera wyniki dotyczące tych obszarów, które wskazują wdrożone usprawnienia, ale również obszary, które wymagają poprawy. Poniżej przedstawionych zostało kilka najczęściej spotykanych funkcji, które powinny zostać zawarte w procesie przystosowania serwisu internetowego do potrzeb osób niepełnosprawnych.

Przyjazny interfejs – kluczową kwestią w projektowaniu strony www jest logiczne rozmieszczenie najważniejszych informacji, niezależnie od jej grupy docelowej. W tym celu zaleca się podział na podstrony, śródtytuły, czy stopki. Tak skomponowana całość sprawia, że użytkownik nawet nie znając zawartości strony intuicyjnie wie gdzie znajdują się poszczególne jej elementy, zaś szkielet informacyjny jest uporządkowany.

Czcionka i jej wielkość – w  odniesieniu do osób niedowidzących jednym z kluczowych aspektów jest zapewnienie odpowiedniej wielkość i czytelność stosowanej czcionki. Umownie przyjęło się, że symbolem tej funkcji jest ikonka przedstawiająca trzy litery „A”. Ich układ jest zawsze taki sam - każda kolejna jest większa od poprzedniej. Pozwala to na jednoznaczne wskazanie ich przeznaczenia, czyli dopasowanie wielkości czcionki do jednostkowych potrzeb. Umiejscowienie tych ikon sprawia, że są łatwe w odnalezieniu i zastosowaniu.

Istotny jest także wybór czcionki, ponieważ dla osób z trudnościami z widzeniem czcionka szeryfowa jest trudniejsza do odczytania. Dlatego im większą cechuje się prostotą, tym lepiej.

Kontrast – na to, czy treści na stronie internetowej będą czytelne wpływa także kontrast. W środowisku internetowym zazwyczaj stosowane są takie wersje kontrastowe jak:

• czarne tło + biały tekst
• czarne tło + żółty tekst
• żółte tło + czarny tekst

Tak samo jak w przypadku czcionki, zmiana kontrastu powinna nastąpić po kliknięciu jednego elementu - ikony, zamieszczonego w widocznym miejscu.

Alternatywne opisy zdjęć i grafik - zdarza się, że na te elementy należy poświęcić najwięcej uwagi i pracy. Opis alternatywny zdjęcia powinien jak najwierniej oddawać faktyczną jego zawartość. Celem jest przekazanie osobie, która zdjęcia/obrazka nie zobaczy, dokładnie tego, co się na nim znajduje.

Publikacja oryginalnych dokumentów – nadrzędnym celem dostosowania stron internetowych urzędów do potrzeb osób niepełnosprawnych jest dostęp do informacji publicznej. Zdarza się jednak, że instytucje państwowe popełniają w tym zakresie bardzo poważny błąd. Zamieszczone na stronie dokumenty mają formę skanu zamiast być treścią strony. Może się wydawać, że różnica jest niewielka, jednak dla osób niewidomych oznacza ona możliwość zapoznania się z danym pismem lub jej brak. Niestety syntezatory mowy nie przetwarzają plików graficznych. Z tego względu konieczne jest zawsze publikowanie oryginalnego tekstu, który zostanie dla osób niewidomych w całości oczytany. Takie działania ułatwią również samo dotarcie do treści, ponieważ zdecydowana większość wyszukiwarek nie jest w stanie przeszukiwać tekstów ulokowanych w postaci obrazów.

Filmy z napisami oraz z lektorem w języku migowym – jeśli strona posiada filmy, wówczas każdy z nich powinien być dostosowany do wymogów. Musi zawierać napisy lub mieć możliwość ich włączenia. Innym rozwiązaniem jest lektor języka migowego.

Obsługa witryny jednym klawiszem – udogodnienia względem użytkowników z ograniczeniami ruchowymi należy wprowadzić w taki sposób, by nie mieli oni trudności z poruszaniem się po witrynie, nawet obsługując tylko jeden klawisz.

Prawidłowe działanie na wszystkich przeglądarkach – standard właściwego wyświetlania wszystkich treści na stronie musi zostać zachowany bez względu na to, na jakiej przeglądarce są one przeglądane i w jakich rozdzielczościach ekranowych są wyświetlane.

W ogólnym ujęciu niezależnie od stopnia czy rodzaju niepełnosprawności użytkowników, każdy portal internetowy musi cechować się intuicyjnym rozmieszczeniem treści na stronie. Takie wymogi stawiane są wobec każdej strony www – zauważa Mateusz Bober, ekspert ds. badań i analiz w Ideo – Łatwe dotarcie do treści (szczególnie na witrynach instytucji państwowych), to absolutny standard. Dostęp oraz nawigacja po witrynie musi być intuicyjny. – zaznacza Mateusz Bober.

Zapewnienie intuicyjnego serwisu www możliwe jest do zrealizowania różnymi metodami. Do najbardziej popularnych należy zaliczyć badania na użytkownikach, na podstawie których realizowane są wszelkie wymagane poprawki. Badania mogą zostać przeprowadzone w sposób moderowany lub nie – obserwacja polega na ocenie zachowań badanych oraz ich własnej oceny dotyczącej np. dotarcia do wyznaczonych treści. Takie analizy pozwalają na ogólną ocenę portalu w ujęciu intuicyjności i stanowią naprawdę cenne źródło wiedzy. Początkowo witryna wydaje się być dopracowana, uwzględniając zarówno aspekt wizualny, jak i dostosowanie do wymagań użytkowników. To właśnie badania weryfikują czy podjęte decyzje i wdrożone funkcje miały słuszność – dodaje Mateusz Bober.

Które strony powinny być dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych?

Rozporządzenie Rady Ministrów określające jakie standardy muszą spełniać strony serwisów służb i administracji państwowej obowiązuje w naszym kraju od 2012 r. Planowane zmiany w ustawie mają docelowo zostać wprowadzone do 2020r. i mają dotyczyć jedynie urzędów instytucji państwowych. Tymczasem wszyscy przedsiębiorcy, dysponujący stroną internetową powinni dostosować ją do ww. wymogów.

Nadrzędnym argumentem dotyczącym wdrożenia tych rozwiązań jest szansa na poszerzenie swojego grona potencjalnych klientów. Przypomnijmy, że w Polsce w tej grupie jest blisko 5 milionów osób (12% społeczeństwa). Na chwilę obecną tego typu rozwiązania są głównie oferowane przez firmy, których działalność w jakimś stopniu związana jest ze sprawami lub usługami dedykowanymi osobom niepełnosprawnym. Dostosowanie serwisu do zróżnicowanej grupy odbiorców może podnieść szanse biznesowe każdego przedsiębiorcy, niezależnie od branży w jakiej działa.

Serwis, który uwzględnia standardy WCAG 2.0 jest oprócz tego świetnym narzędziem w budowaniu pozytywnego wizerunku firmy. Zagwarantowanie swobodnego dostępu do treści buduje skojarzenie z otwartością. Oprócz tego pokazuje, że przedsiębiorstwo rozumie i może zaspokoić zróżnicowane potrzeby swoich klientów.

Warto pamiętać, że dla części niepełnosprawnych internet jest często jedynym oknem na świat, a przystosowanie swojej strony do tych niewygórowanych standardów nie musi być sprawą złożoną. Kluczowym w tym aspekcie jest wybór firmy, która właściwie zaprojektuje oraz zaimplementuje taki serwis. Warto stawiać na usługodawców doświadczonych i ze specjalistyczną wiedzą. W tym roku zaprojektowany i wdrożony przez nas serwis UKE.gov.pl zajął pierwsze miejsce w konkursie „Strona Internetowa Bez Barier”. Z kolei serwis Urzędu Miasta Lublin otrzymał wyróżnienie. Nasze portfolio pełne jest realizacji dla urzędów i instytucji państwowych. Doskonale znamy standardy, jakie powinny zostać zachowane w dedykowanej osobom niepełnosprawnym stronie internetowej – podsumowuje Marcin Wojtoń.

Szerzenie świadomości dotyczącej dostępu do informacji jest kwestią ważną, zwłaszcza, że w Polsce jest 5 milionów osób niepełnosprawnych, co stanowi aż 12% społeczeństwa. Zagwarantowanie im odpowiednich standardów w zakresie dostępu do informacji jest zatem obowiązkiem wszystkich administratorów stron internetowych.

Autor

Dorota Magoń, Specjalista ds. content marketingu

Publikacja: Rp.pl, 13.08.2018r.